تکرار نوستالژی ایران و ژاپن با گردشگری - شهر ورزش

عباس مهدوی: سالهای قبل از انقلاب عمده شناخت مردم ایران از ژاپن، معطوف به کالاهای ژاپنی بود که هم دوام داشت و هم کیفیت. لوازم خانگی ژاپنی نزد خانواده های ایرانی محبوب بود. ایرانی ها دردهه پنجاه و شصت، ژاپنی ها را پیشتاز فراوری محصولات برقی و الکترونیکی می پنداشتند. محصولات ژاپنی یکته تاز خانه های آن دوران بود. هنوز هم صدای چرخ گوشت توشیبایی را که کنار پدر چشم به گوشت های چرخ شده اش داشتم، به خوبی به یاد دارم. خودروهای تویوتا و مزدای ژاپنی هم محبوب و قدرتمند ان دوران بودند.

شناخت از سرزمین آفتاب تابان تنها در صنعت خلاصه نمی شد. در دهه شصت شخصیتی ژاپنی به نام اوشین و بعدها هانیکو، در اوج دوران جنگ به محبوبترین چهره خانواده های ایرانی مبدل شد و همذات پنداری مخاطب ایرانی با آن باورنکردنی بود. تب اوشین فروکش کرد اما ژاپن گرایی همچنان در زندگی ایرانی ها تدوام داشت. اوایل دهه 70 و همزمان با وخامت وضع مالی، رکود و توسعه بیکاری، شکلی از مهاجرت در ایران پیدا شد که بیشتر برای یافتن شغل و پولی مناسب برای آینده زندگی بود.

مقصد بیشتر این نوع از مهاجرت ها، این بار نه غرب، بلکه ژاپن بود. کشوری که مقصد مهاجرت جوانان بی کار، نیمه ماهر و غیرماهر ایرانی شد. در اواخر دهه 70 هم زمان با رونق نسبی اقتصاد در داخل و نیز کم رمق شدن اقتصاد ژاپن در آن دوره، حباب مهاجرت به ژاپن ترکید. هرچند بعدها بعضی سیاسیون ایرانی از الگوی ژاپن اسلامی در ایران سخن گفتند اما این واژه در همان ادبیات سیاسی باقی ماند و ژاپن گرایی رو به افول نهاد.

پس از سه دهه حضور پر رنگ در میان ایرانیان آنچه می تواند ارتباط میان این دو کشور تاریخی و با هویت شرقی را تقویت کند، صنعت گردشگری است. ژاپنی ها مردمانی با فرهنگ و اهل سفر هستند و گرایش بسیاری به اماکن تاریخی و فرهنگ بومی سایر کشورها دارند.

عایدی حاصل از گردشگری ژاپن حدود دوازده میلیون دلار و هزینه کرد گردشگران ژاپنی حدود هفت میلیون دلار است. درواقع گردشگران ژاپنی بیشتر علاقه مند هستند تا به کشورهایی از جمله آمریکا، چین، فرانسه، فیلیپین و کره جنوبی سفر نمایند و بیشترین گردشگرانی که به ژاپن سفر می نمایند از کشورهایی مانند آمریکا، چین، ویتنام، کره جنوبی و هند هستند.

اما ایران تنها مقصد گردشگران سنتی این کشور است و هنوز در معادلات گردشگری ژاپنی ها جای نگرفته است. ژاپنی ها ایران را نمی شناسند و با داشته های کهن وفرهنگی ما آشنا نیستند. شاید حضور ایران در نمایشگاه بین المللی گردشگری جاتا در ژاپن نیز یکی از راه های توسعه گردشگری ایران و ژاپن باشد چنانکه گفته می گردد پاویون جمهوری اسلامی ایران در نمایشگاه بین المللی گردشگری جاتا ژاپن که از 31 شهریور تا 3 مهرماه 1401 در توکیو ژاپن برگزار می گردد، برپا خواهد شد. جاتا با هدف ترویج گردشگری محلی، خارجی و داخلی به عنوان یک رویداد بین المللی پیشرو در بخش گردشگری در حال رشد است و قرار است طی چهار روز در ژاپن برگزار گردد.

با توجه به علاقمندی ژاپنی ها به مولفه های فرهنگی و تاریخی، ایران می تواند مقصدی مجذوب کننده برای مردمان این کشور باشد و گردشگری می تواند میان این دو کشور باتمدن شرقی، روابط موثر مالی و فرهنگی ایجاد و نوستالژی خوش ایرانی ها از ژاپن را تکرار کند.