رابطه لیونل مسی،هورمون رشد و بارسلونا - شهر ورزش

رابطه لیونل مسی،هورمون رشد و بارسلونا

دکتر آذین محبی نژاد/ گفتگویی با دکتر محسن خوش نیت از مسی تا هورمون رشد

وقتی والدین لیونل مسی، ستاره آرژانتینی بارسلونا، متوجه شدند پسرشان دچار کمبود هورمون رشد است و آگاه شدند که درمان های او خیلی گران تمام می گردد، هرگز فکر نمی کردند باشگاهی به بزرگی بارسلونا قبول کند هزینه های درمانی پسر کوچک آنها را بپردازد تا امروز، او برای آنها بزرگی کند.

حالا، مسی 23 ساله با 170 سانتی متر قد، نه تنها بیمار نیست؛ بلکه مرد سال 2009 فوتبال جهان هم هست. به بهانه بیماری او (کمبود هورمون رشد) و برای شناخت این بیماری و راه درمان اش گفتگویی نموده ایم با دکتر محسن خوش نیت، فوق تخصص بیماری های غدد و متابولیسم و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران.

آقای دکتر! از کجا بفهمیم یک کودک دچار کاهش رشد شده یا نه؟

برای اینکه اختلالات رشد را تشخیص دهیم، باید ابتدا شرایط طبیعی رشد را بشناسیم. دوره رشد در انسان سه مرحله دارد: دوره شیرخوارگی، دوران کودکی و بلوغ. هر نوزادی که به جهان می آید حدود 50 سانتی متر قد دارد که در دوره شیرخوارگی، یعنی 2 سال اول زندگی، در سال اول 25 سانتی متر و در سال دوم 12 تا 13 سانتی متر به این قد اضافه می گردد. بعد از آن دوره کودکی آغاز می گردد که در طی آن، کودک سالانه حدود 5 تا 7 سانتی متر قد می کشد. سپس به دوران بلوغ می رسیم. دوران بلوغ یک دوره 4 یا 5 ساله است که در طی آن 17 درصد به قد فرد اضافه می گردد، یعنی فرد حدودا 20 تا 25 سانتی متر قد می کشد.

انسان ها تا کی قد می کشند؟

متاسفانه یک باور غلط در جامعه ما رایج است و آن هم اینکه افراد تا 25 سالگی قد می کشند. این باور اصلا صحیح نیست، چرا که رشد قدی افراد در خاتمه بلوغ متوقف می گردد. خاتمه بلوغ در دختران به طور میانه 15 سال و در پسران 16 یا 17 سال است. در دختران عمده رشد قدی تا قبل از آغاز عادت ماهانه است و بعد از آن دختران به طور میانه فقط حدود 2 سانتی متر قد می کشند، بنابراین هر اقدامی برای افزایش قد دختران باید قبل از آغاز عادت ماهانه انجام گردد.

قد نکشیدن بچه ها چه علت هایی می تواند داشته باشد؟

علل متعددی دارد. ممکن است کوتاهی قد، ژنتیکی باشد؛ یعنی پدر و مادر کوتاه قد هستند و فرزندشان هم طبیعتا این موضوع را به ارث برده است. برای اینکه قد نهایی هر فرد را حدس بزنیم، می توانیم میانگین قد پدر و مادر او را محاسبه کنیم و برای پسران 6 و نیم سانتی متر به آن اضافه و در دختران 6 و نیم سانتی متر از آن کم کنیم. البته اگر پدر و مادری کوتاهی قد دارند، علت نمی گردد که کودک را آنالیز نکنیم، چه بسا پدر و مادر هر دو کمبود هورمون رشد داشته اند و این مساله به کودک به ارث رسیده است ولی اگر سرعت رشد کودک طبیعی باشد، نشان دهنده آن است که کمبود هورمونی یا بیماری مهم دیگری در میان نیست.

دومین علتی که ممکن است موجب کوتاه قدی کودک گردد، تاخیر سرشتی رشد و بلوغ است. بچه های که تاخیر سرشتی رشد و بلوغ دارند، در حدود 2 سالگی قدشان نسبت به هم سن و سالان شان کم است ولی سرعت رشدشان نسبتا خوب است؛ یعنی رشد قدی حدود 5 سانتی متر در سال را دارند، ولی همواره نسبت به هم سن و سالان شان کوتاه تر هستند. وجود هر نوع بیماری مزمن در بدن کودک هم می تواند رشد او را مختل کند؛ مثل کم خونی مزمن، نارسایی قلب، نارسایی ریوی، سوء جذب در دستگاه گوارش و...

تغذیه بچه ها چه قدر در رشدشان موثر است؟

تغذیه مناسب نقش بسیار مهمی در رشد بچه ها دارد. مواد غذایی مثل انواع میوه و سبزی که سرشار از ویتامین هستند و گوشت، حبوبات و لبنیات که به تامین پروتئین، کلسیم و سایر مواد مغذی حیاتی یاری می نمایند، حتما باید به اندازه مناسب در برنامه غذایی بچه ها وجود داشته باشند. متاسفانه، امروزه بچه ها به جای داشتن تغذیه سالم، دایما در حال خوردن فست فود، چیپس، پفک، نوشابه و شکلات هستند. این جور خوراکی ها نه تنها مواد لازم برای رشد کودک را به او نمی رسانند، بلکه سبب بیماری کودک هم می شوند. سوء تغذیه، حتی اگر خفیف باشد، یکی از عوامل کاهش رشد بچه ها است. باید بدانیم که اگر کودکی چاق است علت آن نیست که سوء تغذیه ندارد، چرا که خوردن مواد خوراکی بی ارزش مثل چیپس و پفک باعث چاقی او شده اند، در حالی که ممکن است کودک دچار کمبود آهن، روی، ویتامین D، یا هزاران ماده حیاتی دیگر باشد که برای رشد قدی لازم اند.

از علت های کوتاهی قد می گفتید.

بله؛ جالب است بدانید که حتی استرس های روانی و اجتماعی هم ممکن است رشد قدی کودک را مختل نمایند؛ مثلا در خانواده های پرجمعیت که توجه والدین به کودک و حمایت های روانی آنها کمتر است، بچه ها دچار کاهش رشد قدی می شوند. مصرف مداوم بعضی داروها هم می تواند موجب کاهش رشد گردد. به طور مثال، کودکی که آسم دارد و کورتون مصرف می نماید، یا بچه های که داروهای سرکوب نماینده سیستم ایمنی را می خورد هم ممکن است دچار اختلال رشد شوند. در نهایت اختلالات هورمونی- که سردسته آنها کم کاری تیرویید است - می توانند باعث افت رشد شوند اما اختلال مهم دیگر کمبود هورمون رشد است.

با این اوصاف، درصد کمی از بچه های که دچار کاهش رشد هستند، کمبود هورمون رشد دارند. درست است؟

بله؛ خوشبختانه کمبود هورمون رشد شیوع اندکی دارد.

والدینی که متوجه کم بودن رشد قدی کودک شان می شوند کی باید به پزشک مراجعه نمایند؟

بچه ها باید دست کم سالی یک بار برای معاینه کلی و مشخص اندازه رشد قدی به پزشک نشان داده شوند. والدین نباید فقط به تخمین و اندازه گیری خودشان در منزل اکتفا نمایند. متاسفانه، بسیاری از والدین فکر می نمایند کودک شان حالا حالاها فرصت دارد و در آینده قد خواهد کشید و عملا زمانی مراجعه می نمایند که دیر شده و به خصوص در دختران عادت ماهانه آغاز شده است و عملا نمی توان کاری برای افزایش قد کرد، پس هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنیم، بهتر است.

و چه طور درمان می گردد؟

راه درمان این بیماری آن است که هورمون رشد را از بیرون به بدن برسانیم و چون هورمون رشد را نمی گردد به شکل قرص یا شربت درآورد، تنها راه رساندن آن به بدن کودک، تزریق است. کودکی که کمبود هورمون رشد دارد باید برای مدت چند سال، هر روز، هورمون رشد را تزریق کند.

و چه قدر می توان به این درمان امیدوار بود؟

اگر والدین به موقع به پزشک مراجعه نمایند، درمان رضایت بخش است و کودک در نهایت می تواند به آن اندازه قدی که از نظر ژنتیکی برایش تعریف شده، برسد اما چون درمان با هورمون رشد طولانی مدت و هزینه بر است، کودک یا والدین در میانه راه خسته می شوند و درمان را رها می نمایند. درصورتی که اگر درمان به موقع آغاز گردد و منظم و مداوم ادامه یابد، حتما کودک قد خواهد کشید.

منبع:www.salamat.com

/ج

منبع: راسخون